ارتباط خواب و نبوت
اول چیزی که برای رسول الله آشکار شد و پیغمبر بدان آغاز کرد، رویای صادقه بود. پس روسل الله نمی دید رویایی را مگر اینکه آن رویا به طور معاینه در حس ظاهر می شد مثل سفیدی صبح که گویی هیچ خفایی در آن نیست.
در روایت از خواجه ی کائنات است که «لم یبق من النبوه الا المبشّرات» یعنی از نبوت باقی نمانده مگر مبشرات.
رویای صالحه را در حد وحی ستوده اند و عدیل وحی گفته اند هرچند تعبیری خالی از مبالغه نیست و یا نسبت به اشخاص متفاوت باشد یعنی رویای صادقه در بعضی اشخاص چنان تقویت شود که کار وحی را کند.
در روایات، رویا را جزئی از نبوت فرموده اند و آن جزه را که بیان نسبت رویا به نبوت است مراتب گوناگون است و اختلاف آن به نسبت قابلیت اشخاص و قرب و بعد آنها به مبادی عالیه است. در روایتی آمده است که رویای صادقه یک جزء از 46 جزء نبوت است.
عزیزان من، از خواب هایتان به راحتی نگذرید و در خواب هایتان دقت کنید. اگر می خواهید در این مسیر الهی قرار بگیرید که ان شاءالله قرار گرفته اید و می خواهید خود را بسنجید که آیا به راستی در این راه قدم گرفته اید یا نه، خواب هایتان را ملاحظه فرمایید که آیا صادق است یا کاذب. یکی از علائم در مسیر بودن شما، خواب راست دیدن است، خواب های کج و نادرست نشان دهنده ی نفس کج و معوج است. این می تواند معیار خوبی برای شما باشد. اگر هم می بینید خواب های نادرست زیاد دارید باید قوه ی خیالتان را بیشتر تنزیه نمایید و باید از کثرات کم کرده و وحدت و تنهایی را افزایش دهید.
اگرچه باب وحی تشریعی بسته شده است، ولی باب وحی انبائی هم چنان باز و گشاده است. درست است که بعد از وفات نبی اکرم دیگر کسی نبی به نبوت تشریعی نیست، چرا که حلال محمد تا روز قیامت حلال است و حرام او تا روز قیامت حرام، اما نبوت انبایی که آن را نبوت عام نیز می گویند تا ابد مستمر است و از این سفره ی ابدی هر نفس مستعد تا ابد بهره مند است که وحی انبایی را بشنود. بدین معنی که هر مرد و زنی اگر استعدادش را در جهت نیل به کمالات انسانی وادارد به جایی می رسد که مکاشفات و مشاهدات آن سویی و مصاحبات با ارواح و مکالمات با موجودات غیبی و تشرف به حضور انسان های ملکوتی از سفرای الهی و غیرهم به او روی می آورد.
لذا بر این اساس که خواب صادق یکی از انحای نبوت است اگر دیدید یک عارف و بزرگ مردی که دهان گزاف ندارد، ادعا کرد که من هم نبی هستم و بر من نیز وحی می شود باید بدانید که از کجا سرچشمه می گیرد و بی دلیل نباید ظاهر حرف بزرگان را گرفته و بر ایشان بکوبید.
رویا در حقیقت ارتباط نفس ناطقه با مبادی عالیه است که معانی را از آنجا اتخاذ می کند و در کارخانه متخیله که کارخانه صورتگری است صورت می دهد. این دستگاه بوالعجب معنی را صورت می دهد. و صور معانی را با معانی مناسباتی است که بدان مناسبات معانی صورت می یابند.
استاد صمدی آملی
شرح دروس معرفت نفس ج 2