(منبع: هزار و یک کلمه علامه حسن زاده آملی)
... اینکه خداوند فرمود: الیه یصعد الکلم الطیب و العمل الصالح یرفعه، تفسیر اصیل آن چنانست که جناب صدر المتالهین در حکمت متعالیه فرموده است: کلمه طیب روح مومن است و عمل صالح معارف عقلیه، که او را ارتقاءمی دهند و بدان جا می کشانند. این تفسیر بر این اساس قویم است که علم و عمل دو گوهر انسان سازند.
انسان کاری مهمتر از خودسازی ندارد و ساختن هر چیز را مایه به حسب آن چیز لازم است. مثلاً دیوار را سنگ و گل باید و انسان را علم و عما. انسان تا به لقاء الله نرسیده است به کمال مطلوبش نائل نشده است و لقاء الله به معنی اتصاف انسان به اوصاف الهی و تخلق او به اخلاق ربوبی است. بابا افضل را کلامی کامل در این باب است که: عالم درختیست که بار و ثمره او مردم است و مردم درختی است که بار و ثمره وی خرد است و خرد درختیست که ثمره او لقای خدای تعالی است.
در توحید باید مراقبت را تقویت کرد. مراقبت تخم سعادت است که در مزرع دل کاشته می شود و سائر آداب و اعمال پروراندن آن است. مراقبت کشیک نفس کشیدن و همواره در حضور بودن است. حدیث نفس مزاحم با مراقبت است. این سخن دلنشین امام صادق علیه السلام را باید بر دل نشاند: القلب حرم الله فلا تسکن فی حرم الله غیر الله، حافظ به این حدیث در این بیت نظر دارد:
پاسبان حرم دل شده ام شب همه شب تا در این پرده جز اندیشه او نگذارم