دکتر محسن هشترودی فرزند شیخ اسماعیل هشترودی متولد دی ماه 1286 شمسی و در شهر تبریز متولد شده بود. پدرش همچون اکثر آذریها مردی بود کوشا و باهمت که چهارده سال در نجف اشرف تحصیل کرده بود ..
پس از تحصیلات مقدماتی در زادگاهش به تهران آمد و تحصیلات متوسطه را در مدارس اقدسیه آغاز نمود. او از همان ابتدا فرد بسیار سخت کوشی بود و ازکلاس هفتم بدون معلم به فراگیری زبان فرانسه همت گماشت و در این زمینه چنان پیشرفت کرد که خیلی زود شروع به خواندن کتابهای فرانسوی نمود. محسن ازکلاس هشتم به مدرسه دارالفنون رفت و دوران دبیرستان را در آنجا به پایان رساند
محسن هشترودی در رشته پزشکی به تحصیل پرداخت. پس ازمدتی تحصیل در این رشته ، آن را رها کرد و به فرانسه رفت تا در رشته ی مهندسی مکانیک تحصیل نماید اما این رشته نیز با ذوق او موافق نبود . این بود که به تهران برگشت ودر دارالمعلمین عالی به تحصیل دررشته ریاضی مشغول شد. ریاضی با روح پروفسور هشترودی موافق بود و او باعشق تمام به تحصیل پرداخت . پس از دریافت درجه لیسانس به فرانسه رفت و در دانشکده علوم پاریس مشغول به تحصیل در رشته ریاضی شد و سپس به دانشگاه سوربن رفت و در رشته علوم ریاضی از دانشگاه سوربن پاریس به اخذ درجه دکتری نایل شد. در سال 1315 خورشیدی درسن بیست و نه سالگی به ایران بازگشت و با سمت دانشیاری دردانشکده علوم و دانشسرای عالی مشغول به تدریس شد و پس از پنج سال به درجه استادی دانشگاه برگزیده شد. بدواً رئیس فرهنگ تهران و سپس رئیس دانشگاه تبریز شد و مدتی هم ریاست دانشکده علوم را برعهده داشت.و هزاران شاگرد تربیت کرده است. دکتر هشترودی در خیلی از مجامع علمی جهان عضویت یافت و به سخنرانی های علمی پرداخت و به تدریج از مفاخر علمی معاصر ایرانی شد وی طی سالهای استادی خود شاگردان برجسته ای تربیت نمود که هر کدام راه او را پیش گرفتند و مایه ی سر بلندی ملت ایران شدندهشترودی در میان ایرانیانی که ریاضیات اروپایی را آموخته بودند برتری بسیار یافته بود. ذهن تند و هوش کم نظیرش درین برتری بدو مدد می رسانید. جز این آشنایی دقیق با ادبیات و سخن شناسی و نیز ذوق پهناور و گسترش پذیرش که او را با رشته هایی مختلف از علوم انسانی(مخصوصا فلسفه) آشنا کرده بود، هشترودی را در میان اصحاب علم معاصر ایران مردی کم نظیر ساخته بود. مقالاتی که به قلم او در بسیاری از جراید و مجلات سی سال اخیر نشر شده است نشانی است از ضوابط و روابطی که او با دنیای ذوق و عالم ادبیات و فلسفه پیدا کرده بود. ازین قبیل است مقدمه ای که بر سفینه غزل ناب ابوالقاسم انجوی نوشت. یا مقاله ای که ازو در نقد چند مجموعه شعر معاصر در نخستین سال این مجله به چاپ رسیده است.
هشترودی خود ذوق سخن سرایی و طبع شعر داشت و مجموعه ای از اشعار خود را به نام سایه ها در سال 1333 نشر کرد. کتاب دانش و هنرش که مجموعه مقالات او در زمینه های ادبی و مباحث کلی علمی است (چاپ تهران 1340) یادگاری است ارجمند از آن عالم سخنور و سخن شناس که در میان ایرانیان کنونی عده آنها از سه چهار نفر درنمی گذرد.
از هشترودی رساله ای علمی در باب التصاقهای ناهنجار به زبان فرانسوی در سلسله انتشارات دانشگاه تهران چاپ شده است(1326). رساله ای هم به عنوان مسئله ملیت در 1323 انتشار داده است که خانبابا مشار نام آن را در فهرست خود ضبط کرده است .پروفسور هشترودی با وجود داشتن همسر و خانواده خوب به علت فوت یک دخترش در جوانی دچار ناراحتی فراوان گردید و اشعاری هم در این زمینه سروده است. دکتر هشترودی پس از69 سال زندگی پر بارش در سال 1355وفات یافت.با مرگ هشترودی بی تردید یکی از رگه های جوشان ذوق و سخن شناسی بخوشید. پس از درگذشتش مایه تأسف و دریغ بسیار است. روانش شادباد و یادکردش وظیفه ما،