انسان به عنوان بزرگترین جدول بحر وجود و جامعترین دفتر غیب و شهود، برای رشد و شکوفایی استعدادهای فطری و بالقوة خود به دستورالعمل و برنامهای نیاز دارد تا بتواند در مزرعه و کشتزار جانش به درستی کشاورزی کرده و بسوی کمالات واقعی خود حرکت کند که در این سیر استکمالی و حرکت بسوی کمال خود، شأنیت آنرا دارد که در سفر «از خلق بسوی حق» تا به بیانتها سیر کند و هر دم از مرتبهای به مرتبة بالاتر رو نماید.
یکی از دستوراتی که شریعت احمدیه (ص) برای نیل بدین مقصد اعلی جعل فرموده است، مسأله روزه میباشد. انجام این دستور الهی آداب خاصی دارد تا شخص روزهدار با انجام اعمال و رعایت قواعد آن – که از گرسنگی و تشنگی کشیدن ظاهری است تا به مراتب بالای آن که انسان در تمام شئون خود روزهدار باشد – به ثمره و نتیجه آن دست پیدا کند ولذا به ما فرمودهاند هر روز که روزه گرفتهاید، انشاءالله در غروب آن روز افطار کنید.
عزیز من لفظ افطار را مغتنم بشمارید. آنچه ما تاکنون از لفظ افطار فهمیدهایم و معنای آن بین ما رایج شده است، همین غذایی است که شخص روزهدار بعد از اذان مغرب میل میکند و به اصطلاح روزه خود را میشکند که ظواهر بسیاری از روایات ما در مورد افطار و افطاری دادن ناظر به آن میباشدو شخص با خواندن احادیث و روایات در باب افطار و فطر، فقط در ذهن خود همین جنبة غذا خوردن را تداعی میکند، اما باید دانست که در پشت این ظواهر باطنها نهفته است که اربابان معرفت دره ظاهر آن اکتفا نکرده و به سرّ حدیث توجه میکنندوافطار از ماده «فَطَرَ» میباشد. فَطَرَ به معنای شکفتن و باز کردن است.
ای انسان تو نیز از اول اذان صبح تا به اذان مغرب به روزه بنشین که در غروب آن که فصل بهار توست، افطار بفرمایی و انشاءالله در عید فطر، تمام روزههایت را یکجا افطار بفرمایی.
اینکه فرمودهاند ماه رمضان که شده از اول ماه رمضان سی جزء قرآن را به سی روز تقسیم بفرمائید و آنرا تلاوت کنید فقط به این معنی نیست که در این ماه مثلاً یک یا چند ختم قرآن کرده باشید، بلکه با این کار شما در هر روز ماه رمضان یک جزء از قرآن کریم را در خودتان کاشتهاید.
هنگام غروب که فصل بهار شماست، لطف بفرمائید افطار کنید. ببنید از یک جزء قرآنی که در خود کاشتهاید چه درآمده و چقدر ثمره دادهاید، یعنی چقدر از متن وجود شما متحول شده است. آیا از روزهای که گرفتهاید فقط تحمل گرسنگی و تشنگی نصیب شما شده یا ثمره معنوی هم حاصل کردهاید، ببینید آیا خواب و بیداریتان بهتر شده و چیزهای خوش در آن میبینید یا خیر؟! آیا چشمی باز کردهاید که جاهایی را هم ببنید یا هنوز هم باز نشده، اگر نشده معلوم است که هنوز شکوفه پیدا نگشته و هنوز آن کاشتهها و بذرهای ریخته شدة در ما سرسبز نشده است!!!
این افطار مادی هم، خود، یکی از مراتب معانی افطار است. اما این را بدان که افطار هم به مناسبت روزهداران متفاوت است. جایگاه کلمه افطار و فطر در دین عزیز ما بالاتر و شریفتر از آن است که بخواهیم محدوده آنرا فقط در خوراک مادی مقیّد کنیم؛
بفرمودة استاد علامه حسنزادة آملی (مد ظله العالی): آنچه در احوال و اطوار سالک در خواب و بیداری عائدش میشود، میوههایی است که از کمون شجره وجودش بروز میکند. پس بکوشیم در این ماه با رعایت طهارت و نیات پاک و تحصیل گوهر علم و عمل با شور و وجد و مستی به استقبال این عید مبارک برویم؛ چرا که آنروز زمان پرتوافکنی آثار و کردارهای ماه رمضان و بهرهمندی از پاداش عبادتهاست.
*حضرت استاد صمدی آملی*