نکته: این یادداشت به قلم حجت الاسلام وحید واحدجوان از شاگردان حضرت استاد مهندسی در تاریخ سه شنبه 9 تیر 1388 می باشد- منبع: وبلاگ http://vahedjavan.blogsky.com
استاد عارف و فرزانه حاج آقای مهندسی، یکی از اساتید گرانقدر و معروف حوزه علمیه قم می باشد.
ایشان به تاریخ 1332 در شهر آباده، چشم به جهان گشود و در سال 1354 رسما وارد حوزه علمیه قم شد.
پس از تحصیل دروس مقدماتی از ادبیات و منطق و غیره، شرح لمعه را در محضر آیت الله باکوئی، رسائل را خدمت آیت الله اعتمادی و مکاسب را از محضر مرحوم آیت الله العظمی اشتهاردی و آیت الله ستوده فراگرفت.
همزمان شرح تجرید الاعتقاد را خدمت حکیم الهی آیت الله انصاری شیرازی و بدایةالحکمه را در محضر آیت الله نجفی شهر رضائی، شروع و ادامه آن را از محضر آیت الله ممدوحی استفاده کرده است.
استاد خارج فقه و اصول ایشان حضرت آیت الله العظمی حاج میرزا جواد تبریزی بود و مدتی نیز از درس خارج اصول حضرت آیت الله العظمی سبحانی استفاده کرده است.
ایشان پس از بدایة الحکمه، شرح منظومه سبزواری قدس سره، در منطق و فلسفه و پس از آن اسفار را در محضر حکیم الهی آیت الله انصاری شیرازی گذرانده است.
همچنین کتب معتبر عرفان از جمله تمهید القواعد ابن ترکه، شرح فصوص الحکم و مصباح الانس را در خدمت آیت الله العظمی یحیی انصاری شیرازی قرائت کرده است.
وی، از محضر حکیم متاله آیت الله جوادی آملی، آیت الله مشکینی و دیگر اساتید نیز، استفاده کرده است.
استاد دیگر ایشان، افتخار حوزه های علمیه شیعه، حکیم الهی و عالم ربانی، عارف کامل، ابوالفضائل، جامع معقول و منقول، استاد ذوالفنون، حضرت علامه حسن حسن زاده آملی می باشد که علوم متعددی را از ایشان استفاده کرده است.
تدریس استاد
حضرت استاد مهندسی در رابطه با دروسی که تدریس فرموده اند چنین می نویسند:
« در بحث تدریس از آغاز تحصیل سعی می شد که تدریس کتب خوانده شده انجام گیرد. لذا به توفیق الهی همه کتب مقدّماتی و سطح عالی تا انتهای کفایةالاصول را یک یا برخی از آنها را چند بار تدریس داشته ام.
در کلام و فلسفه، شرح باب حادی عشر را چند بار و شرح تجرید الاعتقاد را یک بار و بدایةالحکمه را چندین دوره و نیز نهایةالحکمه را یک دوره و شرح منظومه منطق سبزواری (ره) دو دوره و شرح منظومه حکمت را سه دوره و شرح اشارات را سه دوره، تدریس داشته و در بخش تدریس علوم ریاضی، یکدوره دروس هیئت و ریاضی علّامه حسن زاده آملی را تدریس نموده ام.»
در حال حاضر حضرت استاد مهندسی در بخش حکمت، کتاب اسفار مرحوم صدرالمتالهین را تدریس می کنند و در بخش عرفان، علاوه بر تدریس چندین دوره کتاب سنگین تمهیدالقواعد ابن ترکه که شرح قواعدالتوحید ابوحامد اصفهانی است، به تدریس شرح فصوص الحکم علامه قیصری اشتغال دارند.
استاد معظم، بیش از 18 سال است که محققانه بر کرسی تفسیر آیات الهی نشسته اند و شاگردان خود را با جلسات تفسیر قرآن، بهره مند می کنند.
فعالیت های دیگر ایشان
حضرت استاد مهندسی یکی از پرکارترین روحانیون فعلی می باشد ؛ برای اینکه با قسمتی دیگر از فعالیتهای ایشان (در گذشته و حال) آشنا شوید به چند نمونه اشاره می کنم :
1. مدیر گروه اخلاق دانشگاه معارف اسلامی قم
2. استاد مرکز تخصصی فلسفه حوزه علمیه قم
3. استاد موسسه علمی، پژوهشی امام خمینی ( ره )
4. عضو هیئت علمی دائرةالمعارف عرفانی موسسه پژوهشی امام خمینی ( ره )
5. کارشناس شبکه سراسری رادیو معارف، شبکه قرآن سیما و شبکه سوم سیما
6. استاد موسسه امام صادق ( ع ) قم
7. استاد اخلاق مدارس حوزه علمیه قم
8. استاد راهنما ، مشاور و داور سطح 3 و 4 (ارشد و دکتری) حوزه علمیه قم
9. استاد راهنما ، مشاور و داور سطح ارشد و دکتری دانشگاه
10. عضو هیأت مدیره مجمع عالی حکمت اسلامی
آثار مکتوب ایشان، بیشتر جنبه مقاله و جزوه درسی به خود گرفته است که به چندین نمونه اشاره می کنم:
1. استاد مطهری و پیوستگی دین و معنویت
2. جایگاه قم در تحولات معاصر
3. حوزه و گسترش علوم عقلی
4. ضرورت آشنایی با فلسفه
5. عرفان و عارف نمایان
6. علّامه طباطبائی و تحول علوم عقلی در حوزه
7. مسئولیت حوزه و روحانیت در قبال مسائل فرهنگی جامعه
8. نگرش عرفانی امام خمینی (ره) به نهضت حسینی (ع)
9. آشتیانی و سیر و سلوک معنوی
10. خیر و شر
11. رهبری (ولایت فقیه)
12. سعادت و شقاوت
13. قاعده سوق المسلمین
14. معاد
از آثار صوتی و تصویری منتشر شده از استاد فرزانه محمد مهدی مهندسی، می توان به دوره آشنایی با عرفان نظری، دوره عرفان عملی، دوره اسرار الصلا?، دوره تفسیر زیارت جامعه کبیره، تفسیر دعای ندبه و مباحث خانواده اشاره کرد.
این کمترین که یک دوره عرفان نظری - کتاب شریف تمهید القواعد ابن ترکه - و یک دوره آشنایی با عرفان عملی را نزد استاد مهندسی تتلمذ کرده ام، و در حال حاضر کتاب شریف شرح فصوص الحکم را در خدمت ایشان هستم، وی را از جمله اساتید بسیار مسلط در حوزه مباحث عرفانی یافته ام که واقعا انسان را مبهوت قدرت علمی خود می کند.
استاد فرزانه حاج آقای فیاضی درباره ایشان فرموده است: آقای مهندسی در زمینه عرفان نظری، ( از کسانی است که ) حرف اول را در قم می زنند.
سخن را همین جا کوتاه می کنم و از بعد عملی و قدرت معنوی و روحی ایشان که مکمل مباحث علمی اوست بحثی نمی کنم که نیازمند اذن استاد - به فرض محال – است و نوشتاری مستقل می طلبد.
توضیح در مورد عکس ایشان
(خیلی سعی کردیم عکسی به روزتر از ایشان بگیریم اما تا به حال موفق نشده ایم.
از روحیات ایشان است که اینگونه مسائل را قبول نمی کنند و این حالت از شدت مراقبت از نفس می باشد.
یادم می آید روزی نزد استاد، در مورد ایشان مطلبی گفتم فرمودند هیچ گاه اینچنین حرفها را نزنید زیرا که نزد علامه طباطبایی (ره) از تفسیر المیزان تعریف کردند. مرحوم علامه فرمودند که نزد من این کار را نکنید شاید نفسم خوشش بیاید! و این برایم ضرر دارد.)
برنامه سمت خدا
از شدت تواضع ایشان اینکه اخیرا در برنامه سمت خدا (شبکه سوم سیما) حاضر می شوند زیرا ایشان تابع تکلیف هستند و دنبال هوای نفس نیستند لذا هرجا احساس کنند لازم است حضور یابند این کار را انجام می دهند و گرنه برنامه سمت خدا جای شاگردان ایشان است. (چون برنامه بسیار مفید «سمت خدا» برای عمومیت جامعه پخش می شود و نیازی به مباحث دقیق و عمیق تخصصی نیست لذا می شود برخی از شاگردان ایشان، به جای استاد، در این برنامه و برنامه های مشابه، حضور یابند )
و جالب اینکه در این برنامه و دیگر برنامه های مشابه که در سطح عمومی پخش می شود چنان سخن گفته و به گونه ای صحبت می کنند که اگر کسی قدرت علمی ایشان در مباحث فلسفی و عرفانی را نداند گمان نمی کند که وی از اساتید بزرگ فلسفه و عرفان حوزه علمیه قم هستند.
یعنی در آن برنامه و برنامه های مشابه، اصلا مباحث عرفان و فلسفه و اصطلاحات آن دو را به کار نمی برند و کاملا در حد عموم مردم صحبت می کنند و این هنر بزرگی است.
حکیم الهی آیت الله انصاری: شما آیت الله هستید
اخیرا آیت الله العظمی انصاری شیرازی نامه ای به استاد مهندسی فرستاده بودند و در آن خطاب کرده بودند : خدمت استاد حجت الاسلام و المسلمین محمد مهدی مهندسی
وقتی که استاد محمد مهدی مهندسی خدمت استادش حکیم الهی و عارف ربانی حضرت آیت الله العظمی یحیی انصاری شیرازی رسیده بود، این عارف بزرگ خطاب به آقای مهندسی گفته بود شما «آیت الله» هستید و واقعا لقب «آیت الله» برازنده شماست و من باید شما را «آیت الله» خطاب می کردم اما چون می دانستم ناراحت می شوید با عبارت «حجت الاسلام و المسلمین» خطاب کردم.
عارف و زاهد واقعی
حضرت استاد مهندسی به هیچ عنوان، دنبال شهرت، پست و مقام و مسائل دنیوی نیستند و مانند استادشان آیت الله العظمی انصاری شیرازی، مصداق بارز زهد عرفانی هستند.